هدف ما در این مقاله آموزش طراحی نما، شناخت انواع مصالح کاربردی نما می باشد.
انواع مصالح کاربردی نما
نمای ساختمان یکی از مهمترین عناصر بیرونی برای ظاهر ساختمان است. در طراحی ساختمان، طراحی نما به دلیل اینکه مشخص کننده چارچوب کار برای دیگر اجزای ساختمان است مهمترین بخش به شمار میآید. نمای ساختمان در ظاهر و زیباسازی شهرها اهمیت زیادی دارد.
عناصر مهم در نماسازی مانند پنجرهها، بازشوهای در، مصالح، رنگ، سازههای عمودی و افقی، عناصر تزئینی و غیره باید هماهنگی و تناسب خوب را با هم داشته باشند. مصالحی که در طراحی نما استفاده میشوند انواع مختلف آجر، سنگ، سنگهای تزئینی، سیمانی و گچی میباشند.
مشخصه های فنی نمای ساختمان:
عایق بودن نسبت به سرما و گرما:
مصالح مختلف ساختمانی ضریب انتقال حرارت و ظرفیت گرمایی ویژه مختلفی دارند و در نتیجه عملکرد حرارتی متفاوتی خواهند داشت. یک سیستم نمای موفق، نمایی است که زیبایی و بهرهوری انرژی را باهم داشته باشد.
داشتن نمایی که عملکرد حرارتی خوبی داشته باشد مستقیماً مصرف انرژی را تحت تأثیر قرار میدهد لذا در نمای ساختمان، استفاده از مصالحی که ضریب انتقال حرارتی کمتری دارند، باید مورد توجه قرار گیرد.
عایق بودن نسبت به صوت:
- نمای ساختمان میتواند به عنوان یک عایق صوتی ایدهال و مناسب عمل کند. توجه به این ویژگی به خصوص برای ساختمانهایی که در شهرهای بزرگ صنعتی و تجاری و یا در کنار مسیر گذراصلی واقع شدهاند از اهمیت ویژهای برخوردار میباشد.
- مقاومت در برابر زلزله
- مقاومت در برابر ضربه
- مقاومت در برابر یخزدگی
- مقاومت در برابر آتشسوزی
- مقاومت در برابر جداشدن و افتادن از نما
- انعطافپذیر بودن در اجرای نما: مصالحی که بتوان آنها را در نماهای با اشکال هندسی متنوع (نماهای مدرن) بکار برد.
- سبک بودن
- قابل اجرا بودن در ساختمانهای مرتفع
نما به عنوان رابط:
نمای ساختمان باید به شکلی طراحی شود که علیرغم حفاظت محیط داخل از بیرون، ارتباط فضای بیرون را با محیط داخل ساختمان به خوبی برقرار کند. مثلاً امکان تابش نور به داخل و یا امکان استفاده از چشمانداز بیرون وجود داشته باشد.
نمای هر ساختمان به عنوان عنصری از نمای مجموعه شهری: ما در فضای شهری با یک ساختمان روبهرو نیستیم، در واقع هر ساختمان جزئی از فضای شهری محسوب میشود که نمای آن بر فضاهای عمومی تأثیرگذار است و زیبایی آن منوط به هماهنگی با سایر عناصر آن مکان است.
زیبایی نما:
زیبایی جزء جداییناپذیر هر نما میباشد. همچنین زیبایی و چگونگی نما معرف هنر و کیفیت کار مهندس معمار و طراح ساختمان نیز میباشد.
نمای ساختمان و شرایط محیطی:
نمای هر واحد مسکونی بسته به شرایط محیطی از جمله آب و هوا، باد و طوفان، زلزله و میزان آلایندههای هوا در مناطق مختلف، متفاوت میباشند.
مصالحی که در نماهای شهرهای بزرگ و صنعتی که آلایندگی بالایی دارند، به کار میروند در مقایسه با مصالح کاربردی برای نمای شهرهای کوچک که هوای پاک دارند متفاوت است.
همچنین نمای ساختمان در مناطق سردسیر به لحاظ میزان مقاومت در برابر یخزدگی یا عایق بودن نسبت به سرما و گرما با نمای قابل کاربرد در مناطق گرمسیر متفاوت میباشد.
قیمت تمام شده نما:
یکی از شاخصههای بسیار مهم در انتخاب نما، قیمت تمام شده آن است. هرچه قیمت نما افزایش یابد، قدرت خرید کاهش یافته و دایره مصرفکنندگان آن نما محدودتر خواهد شد.
سرعت اجرای نما:
با توجه به اینکه طولانی شدن در بهرهبرداری از هر پروژه ساختمانی میتواند عامل افزایش هزینهها و افت ارزش پول شود، لذا سرعت در اجرای نما بسیار مؤثر خواهد بود.
با توجه به مشخصات فنی ذکر شده برای نماها در ادامه به توضیح مختصری در ارتباط با انواع نماهای رایج و معایب و مزایای فنی و کاربردی آنها می پردازیم
نمای آجری
آجر به عنوان یکی از مصالح ساختمانی از دیرباز مورد استفاده بوده است و امروزه مزایای بیشمار آن باعث شده تا همچنان طراحان از این متریال در اجرای نماهای ساختمان بهره ببرند.
برای نمای آجری باید از آجری که برای نماسازی تهیه میشود استفاده نمود این آجرها به رنگ های بهی، قرمز، ابلق در بازار یافت میشود. امروزه برای نماهای آجری از سیستم نمای خشک استفاده می شود در این روش برای اتصال آجرها به یکدیگر از ملات استفاده نمیشود.
برای اتصال آجرهایی که در این سیستم به کار میروند، از تجهیزات فلزی مانند ریل استفاده میشود.
مزایای نمای آجری:
- ضریب انتقال حرارت پایین آجر که نقش یک عایق حرارتی و برودتی را برای ساختمان ایفا میکند.
- تنوع و ثبات رنگ
- ایجاد حس نوستالژیک در یک فضای مدرن شهری
- سرعت بالای اجرای این سیستم به دلیل عدم استفاده از ملات
نمای سنگی
در دهه های اخیر با توجه به پیشرفت ماشین آلات استخراج و فرآوری سنگهای ساختمانی، نمای سنگی گسترش چشمگیری در ایران داشته است. دراین میان سنگ تراورتن با توجه به تنوع زیاد در رنگ و طرحهای زیبای طبیعی خود توانسته جایگاه ویژهای در بین سایر انواع سنگها به خود اختصاص دهد.
خلل و فرجی موجود در سطح این سنگ برای نصب بسیار مناسب می باشد زیرا ملات ماسه سیمان پشت سنگ به داخل این سوراخها نفوذ نموده و مانع جدا شدن آن از نما میگردد. در مورد سایر سنگها با سطوح صیقلی برای جلوگیری از جدا شدن از نما و سقوط آنها را توسط ابزاری به دیوار محکم می کنند.
مزایای نمای سنگی:
- عدم تغییر رنگ و جذب گرد و غبار
- مقاومت در برابر رطوبت
- تنوع در رنگ و جنس
- اجرای سریع و آسان و تمیز
نمای شیشه ای
با پیشرفت ماشین آلات ساخت شیشه، کاربرد شیشه در نماهای مدرن ساختمان به طور روز افزونی افزایش یافته است بطوریکه نماهای تماما شیشه از دوران معماری مدرن به عنوان پوشش ساختمان ها به کار می رفتند.
انواع نماهای شیشه ای که امروزه در سطح شهر با آنها مواجه هستیم عبارتند از: « فریم لیس، اسپایدر، کرتین وال، نمای دو پوسته شیشه ای» البته نماهای تماما شیشه به علت ضریب هدایت حرارتی زیاد باعث مصرف زیاد انرژی جهت تأمین گرمایش و سرمایش می شوند و در مجموع باعث اتلاف انرژی میشوند.
مزایای نمای شیشه ای:
- کاهش بار مرده ساختمانهای بلند
- سرعت بخشیدن به اجرا
- تأمین دید یکپارچه از مناظر بیرون برای ساکنین داخل
- ایجاد احساس سبکی و ظرافت در ساختمان از دید یک ناظر شهری
نمای سیمانی
امروزه نمای سیمان شسته یکی از پر طرفدارترین، مقاومترین و مستحکم ترین نماها است که در طرح ها ورنگ های مختلف قابل اجرا می باشد. استفاده از این ملات در نماسازی استحکام بنا را حفظ کرده و به دوام و پایداری ساختمان کمک می کند در نتیجه سیمان باعث افزایش عمر ساختمان نیز می شود.
البته نماهای سیمانی ترک پذیر می باشند به این دلیل که سیمان خواص الاستیکی نداشته و لذا در انبساط و انقباض ساختمان احتمال ترک برداشتن آن وجود دارد. همینطور به علت جذب گرد و غبار بعد از مدتی زیبای خود را از دست می دهد.
مزایای نمای سیمانی:
- صرفه جویی مالی
- سرعت اجرای بالا و صرفه جویی در زمان
- عدم ریزش و پوسته شدن در دراز مدت(در صورت اجرای درست)
- تهیه آسان و دردسترس بودن
نمای سرامیکی
سرامیک پرسلانی زیر مجموعه ای از تایل های سرامیکی است با این تفاوت که در دمای بالاتری (نزدیک به ۱۴۰۰ درجه سلسیوس) نسبت به تایل های رایج پخته و با فشار زیاد تولید می شوند.
پرسلان ها دوام و مقاومت بالایی دارند که باعث می شود پس از گذشت چندین سال از عمر نمای ساختمان همچنان پوششی جذاب و زیبا به نظر بیایند. به طور کلی این متریال را می توان در زمره یکی از مصالح نمای خشک زیبا و با دوام قرار داد.
نمای سرامیک خشک پرسلانی برای کاربری های مختلف تجاری، اداری، مسکونی و همچنین بخش های داخلی ساختمان، پایانه ها و ایستگاه های مترو و … می تواند مورد استفاده قرار گیرد.
مزایای نمای سرامیکی:
- عایق رطوبتی
- تنوع بی نظیر طرح و رنگ
- مقاومت فیزیکی بالا و مقاومت دربرابر یخزدگی
- ضدحریق بودن
نمای کامپوزیتی
کامپوزیت یکی از مصالح ترکیبی، متشکل از دو لایه پوششی آلومینیوم با یک هسته پلی اتیلن می باشد. امکانات بی نظیر این متریال طیف گسترده ای از راه حل های خلاقانه را در اختیار معماران قرار داده است.
این متریال ماهیاتاً ترکیبی است از مجموعه قابلیت هایی نظیر: شکل پذیری، سطوح صاف و یکدست، استحکام و پایایی در برابر شرایط متغیر جوی و نیز با توجه به ساختار ترکیبی آن، به صورت های گوناگونی می تواند عرضه گردد.
پنل های آلومینیوم کامپوزیت می توانند بدون آنکه سختی و استحکام خود را از دست دهند، بنا به صلاح دید معماران در طراحی نما، به اشکال گوناگون تبدیل شوند.
مزایای نمای کامپوزیتی:
- مستحکم در برابر فرسایش
- تنوع رنگ، طرح و اندازه
- عایق صوتی و حرارتی
- مقاوم در برابر اشعه ماوراء بنفش
نمای استرچ متال
اکسپندد متال یا استرچ متال به صفحات فلزی (آهن، آلومینیوم، استیل، برنج و مس) گفته می شود که ضمن طی نمودن فرآیند تولید با روش ویژه ای تحت برش و سپس کشش قرار می گیرند.
شبکه های طوری کششی بر خلاف انواع توری سیمی مفتولی که به هم بافته می شوند، یک پارچه بوده و از استحکام بسیار زیادی برخوردار هستند. پانل های استرچ متال با ضخامت های مختلف در رنگ های سفارشی و با قطر چشمه های متنوع به صورت آماده برای نصب به کارگاه های ساختمانی ارسال می گردد.
مزایای نمای استرچ متال:
- تنوع در طرح و رنگ
- چشم اندازهای متنوع: به علت داشتن چشمه های سه بعدی گستره وسیعی از چشم اندازهای خلاقانه را در اختیار معماران و سازندگان قرار می دهد.
- نمای سه بعدی: نمای اکسپندد متال از همان ابتدا کیفیت سه بعدی بودن نما را تامین می نماید و تنوع بالایی از منظر را به نمای ساختمان می بخشد.
- قیمت تمام شده بسیار مناسب: با توجه به این که این نوع نما پیش تر وارداتی بوده است و در حال حاضر در داخل کشور تولید می شود قیمت آن به طور قابل توجهی کاهش پیدا کرده است.
نمای بایرامیکس
بایرامیکس برای اولین بار در سال۱۹۹۳ میلادی توسط یک گروه در ترکیه تولید و به دنیا عرضه شد. بایرامیکس یک سیستم پوشاننده تزیینی است که برای نماهای داخلی و خارجی استفاده میشود.
این محصول به صورت ملات بوده و متشکل از مخلوط دانه های گرانیتی و مرمر سرامیزه با تنوع رنگ فراوان و دانه بندی های متعدد، رزین های طبیعی و مصنوعی و سایر افزودنی ها می باشد.
بایرامیکس بعد از اجرا و خشک شدن، نمای سنگ تزئینی به خود می گیرد. سختی، مقاومت مکانیکی، فیزیکی، شیمیایی مواد تشکیل دهنده زیاد بوده و در طی مدت زمان طولانی از دوام رنگ و میزان پیوستگی ذرات کاسته نمی شود.
مزایای نمای بایرامیکس:
- تنوع رنگ
- کاربرد آسان
- نگهداری و تعمیر آسان
- قابلیت شستشو با آب
نمای مونولیت
نمای مونولیت در حقیقت ترکیبی از ذرات مرمر، گرانیت، کوارتز با رنگهای کاملا طبیعی می باشد که با رزین های خاص و روان کننده ها و مواد anti uv طی فرایند های خاصی میکس می شوند.
در پروژه های انبوه که به صورت مجتمع ساخته شده اند، بزرگترین مشکل در اواخر پروژه، مربوط به نمای پروژه ها می باشد. درواقع استفاده از نماهای سنگی و آجری کاملاً وقت بر بوده به همین دلیل سرعت اجرای بالای مونولیت این مشکل را حل کرده و ازلحاظ صرفه جویی در زمان و هزینه بسیار مناسب می باشد.
مزایای نمای مونولیت:
- اجرای سریع
- سبکی وزن وضخامت کم و انعطاف پذیری بیشتر
- عایق رطوبتی و مقاوم در برابر نفوذ اب
- هزینه پائین آن نسبت به سایر نماها